Vers Beton en NRC onderzoeken jeugdzorg in Rotterdam
Het regionale Rotterdamse meldpunt voor kindermishandeling en huiselijk geweld Veilig Thuis kampt structureel met grote achterstanden. Signalen van mishandeling worden maar in een kwart tot een derde van de gevallen binnen de wettelijke termijn beoordeeld en afgehandeld. Dat blijkt uit onderzoek van NRC en Vers Beton.
In Rotterdam-Rijnmond kwamen dit jaar tot september 9.598 meldingen van kindermishandeling en huiselijk geweld binnen, voor meer dan de helft uit de gemeente Rotterdam. Politie of professionele partijen zoals artsen of scholen, doen verreweg de meeste meldingen. Medewerkers benadrukken dat duidelijke noodgevallen na een eerste screening wel direct worden opgepakt.
Kinderen zijn bijzonder kwetsbaar
Het oplopen van wachttijden kan ook zonder directe dreiging schadelijk zijn. Bij meer dan de helft van de meldingen schakelt Veilig Thuis na onderzoek namelijk andere hulpverleners in. Ook als er geen sprake is van mishandeling, kunnen er zorgen zijn over de situatie binnen een gezin, bijvoorbeeld vanwege verslaving van ouders, psychiatrische klachten of overbelasting door schulden of armoede. Veel kwetsbare gezinnen zijn niet in staat om zonder professionele hulp deze hardnekkige problemen op te lossen.
Juist kinderen zijn in zulke situaties bijzonder kwetsbaar, zeggen jeugdzorgdeskundigen. Daarom benadrukt Rotterdam in haar jeugdzorgbeleid telkens het belang van vroegtijdig hulp bieden of ingrijpen, voor situaties uit de hand lopen. Snel ingrijpen maakt de kans ook een stuk groter dat gezinnen hulp accepteren. Als een crisis alweer maanden geleden is, ebt de urgentie snel weg.
Van ‘niet in alle gevallen’ naar tweederde
Met de eerste beoordeling van een melding gaat het in Rotterdam zelfs steeds slechter. Deze ‘triage’ moet volgens de wet binnen vijf dagen. Begin 2017 constateerde de inspectie nog dat alle meldingen in Rotterdam op tijd werden beoordeeld. Eind november 2017 schreef de inspectie dat “het niet in alle gevallen lukt”. Dit jaar lukte dat in Rotterdam volgens interne cijfers bij tweederde van de meldingen niet. Het bestaan van achterstanden bij deze eerste beoordeling is volgens de Inspectie voor de Jeugdzorg “zeer risicovol”.
Het bestaan van achterstanden bij deze eerste beoordeling is volgens de Inspectie voor de Jeugdzorg “zeer risicovol”
Bij een recent bezoek eiste de Inspectie dat dit probleem voor 1 januari 2019 zou zijn opgelost. In een mail aan de medewerkers schrijft de bestuurder van Veilig Thuis: “We zijn overeengekomen dat we dit uiteraard als streven hebben, maar ervan uitgaan dat [dat] niet haalbaar is.”
Veilig Thuis Rotterdam-Rijnmond is ook niet 24 uur per dag te bereiken, terwijl de wet dat wel voorschrijft. Drie weken geleden kreeg de organisatie daarvoor nog een waarschuwing van de Inspectie.
Tientallen interventies op achterstand
Tot en met september had Veilig Thuis dit jaar maar 19 tot 25 procent van zijn interventies binnen de wettelijke termijn van tien weken afgehandeld. Interventies vinden plaats als Veilig Thuis denkt dat er een daadwerkelijk risico is, de problemen zo complex of intens lijken dat er meer onderzoek nodig is, een simpele doorverwijzing niet voldoende zekerheid biedt, of als de betrokkenen zich verzetten tegen hulpverlening. In september lagen er bij Veilig Thuis nog tientallen zaken, die vijf maanden of ouder zijn.
De Inspectie heeft Veilig Thuis in Rotterdam al herhaaldelijk gewaarschuwd voor het bestaan van wachtlijsten, in 2015 en 2017. Volgens de Inspectie moesten de problemen met wachtlijsten binnen een half jaar worden opgelost. Desondanks blijven de wachttijden voortbestaan.
Een van de belangrijkste oorzaken van de hardnekkige achterstanden bij Veilig Thuis in Rotterdam was lange tijd het tekort aan medewerkers. Door de zwaarte van het werk melden veel medewerkers zich ziek en was er een “enorm verloop van personeel”, zeggen medewerkers zelf. Nu zijn alle vacatures weer vervuld, maar veel personeel is relatief nieuw en onervaren.
Een kip-ei-probleem
Debbie Maas is sinds deze zomer bestuurder van Veilig Thuis in de regio Rotterdam: “Wij zijn ook niet tevreden over hoe het nu gaat. Medewerkers werken superhard, maar het was steeds een kip-ei-probleem. Door ons te richten op de oude meldingen, stapelden de nieuwe meldingen zich weer op. Om dat te veranderen, hebben we sinds drie weken de hele organisatie totaal anders ingericht, om de meldingen efficiënter te verwerken. Ook werven we meer mensen en vragen we extra geld van de gemeente. Het is terecht dat we er onder een vergrootglas liggen, maar geef ons een kans om er te komen.”
De gemeente Rotterdam “betreurt” de situatie bij Veilig Thuis, maar zegt dat er onder verscherpt toezicht hard wordt gewerkt om achterstanden weg te werken.
Dit artikel is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten (www.fondsbjp.nl)
Jeugdzorg: het complete beeld
Samen met NRC onderzoekt Vers Beton de komende maanden de stand van de Rotterdamse jeugdzorg na de decentralisatie. Functioneert het gedecentraliseerde jeugdzorgsysteem zoals het bedacht is? Wat gaat er goed en wat niet? Is de zorg werkelijk dichter bij degenen die het het hardst nodig hebben?
Om vanuit alle hoeken antwoorden te vinden, hebben we jullie hulp nodig. Tips, opmerkingen, informatie? Deel ze met margot@versbeton.nl
Margot Smolenaars
Het bericht Tweederde meldingen van kindermishandeling blijft te lang liggen verscheen eerst op Vers Beton.
